Sét dị hình (Sprite) Sét thượng tầng khí quyển

Bài chi tiết: Sprite (sét)

Sét dị hình là một hiện tượng phóng điện trên khí quyển cao có quy mô rất lớn, nó hình thành trên cả các đám mây dông, hay mây vũ tích (cumulonimbus), dẫn đến việc nó có rất nhiều hình dạng khác nhau. Nó được kích hoạt bởi các tia sét CG dương giữa đám mây và mặt đất.[10] Sprite xảy ra do các điện tích theo kênh dẫn sét phóng lên trên từ bên dưới, từ trong vùng đỉnh đám mây bão hay từ mặt đất. Sprite xảy ra chủ yếu ở tầng trung lưu cách mặt đất 50÷90 km. Cái tên Sprite được đặt theo tên theo những yêu tinh tinh nghịch trong thần thoại châu Âu (ví dụ Ariel hay Puck, linh hồn của không khí[11] trong những vở kịch Giông tốGiấc mộng đêm hè của Shakespeare), nhưng cũng là viết tắt của cụm từ Stratospheric/mesospheric Perturbations Resulting from Intense Thunderstorm Electrification ("sự nhiễu loạn bình lưu/trung lưu do hiệu ứng điện mạnh trong cơn dông").[12] Bình thường chúng trông giống như một đám mây đỏ-cam hay xanh lá-xanh dương với các tua bên dưới và đôi khi còn có một cái vòng (quầng) ở bên trên. Sprite diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, khoảng từ vài mili giây tới 2 giây. Tới nay đã có hàng nghìn quan sát về sprite.[13] Sprite được cho là nguyên nhân gây ra các sự cố tai nạn không thể giải thích được của các phương tiện có tầm hoạt động cao hơn các đám mây bão.[14]

  • Bức ảnh màu đầu tiên về Sprite, chụp từ trên máy bay.
  • Sprite giữa hè tại Đài thiên văn La Silla.[15]
  • Sprites trên vùng trời Rome, được quan sát từ Antibes - France

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Sét thượng tầng khí quyển http://stratocat.com.ar/fichas-e/1989/PAL-19890609... http://www.storm-t.iag.usp.br/pub/ACA0330/papers/W... http://wellbeing.ihsp.mcgill.ca/elves/ http://www.spaceref.ca/news/viewpr.html?pid=6878 http://ams.confex.com/ams/pdfpapers/65547.pdf http://www.livescience.com/environment/070612_spri... http://www.livescience.com/php/video/player.php?vi... http://news.nationalgeographic.com/news/2003/06/06... http://spaceweather.com/archive.php?view=1&day=16&... http://spaceweathergallery.com/indiv_upload.php?up...